Młyn Wodny w Połczynie Zdroju (woj. zachodniopomorskie)
początek XIX w.
W połowie XIX wieku na niewielkim dopływie rzeki Wogry zbudowany został młyn wodny, który przez ponad 100 lat był dumą Połczyna-Zdroju. Działo się tak za sprawą koła młyńskiego o szerokości 1 metra i średnicy 13 metrów, które było jednym z dwóch tak dużych kół w całej Europie. Młyn pracował do lat 70. XX wieku, kiedy został wpisany do rejestru zabytków (1976 r.).
Niestety, z czasem stan techniczny obiektu zaczął się pogarszać. W latach 90. XX wieku młyn przeszedł w ręce nowego, prywatnego właściciela, który jednak nie podjął wysiłku remontu. Obecnie budynek znajdujący się przy ul. Kołobrzeskiej jest niemal zupełną ruiną, a drewniane koło doszczętnie zmurszało.
Mimo, iż taki stan utrzymuje się od wielu lat, informacja o „istniejącym w Połczynie-Zdroju największym w Europie kole młyńskim” wciąż jest przepisywana przez redaktorów wydawnictw i administratorów portali turystycznych ze starego przewodnika. Skutkiem tego do punktu informacji turystycznej przynajmniej raz w tygodniu trafia osoba pytająca „którędy do młyna?”. Niestety, nie ma już czego oglądać zwłaszcza, że budynek znajduje się wewnątrz ogrodzonej posesji i jest widoczny z kilkudziesięciu metrów.
Wielki Młyn i Mały Młyn w Gdańsku (woj. pomorskie) połowa XIV w.
Wielki Młyn w Gdańsku został wzniesiony przez Krzyżaków w połowie XIV w. Ceglany budynek w stylu gotyckim. kryty dwuspadowym dachem, stanął na sztucznej wyspie na kanale Raduni, którego wodami był napędzany. mechanizm stanowiło 16 kół wodnych. Służył nieprzerwanie do końca II wojny światowej, kiedy uległ częściowemu zniszczeniu. W XIX w. budowlę zmodernizowano poprzez zamontowanie turbiny i taśmociągu. obecnie w budynku działa centrum handlowe. Po przeciwległej stronie ulicy znajduje się Mały Młyn o podobnej formie i wzniesiony w tym samym okresie. Wbrew nazwie pełnił on funkcje spichrza, w którym przechowywano zboże mielone następnie w Wielkim Młynie. W 2019 r. Wielki Młyn poddano gruntownemu remontowi z zachowaniem zasad wiedzy konserwatorskiej.
Młyn papierniczy w Dusznikach Zdroju (woj. dolnośląskie) 1605 r.
Od XV stulecia Duszniki były ważnym ośrodkiem przemysłowym. Początkowo dominowało hutnictwo żelaza, a od XVI w. przemysł tkacki i papierniczy. Pamiątką tego okresu w dziejach Dusznik jest młyn papierniczy wzniesiony w 1605 r. Budynek ma piękny barokowy szczyt, a w środku zachowała się zabytkowa polichromia z XVII - XIX w. Okres świetności dusznickiego zakładu trwał do końca XVIII w. Wraz z upowszechnieniem się produkcji maszynowej papiernia zaczęła stopniowo podupadać. Obecnie w zabytku mieści się Muzeum Papiernictwa, w którym można poznać tradycyjne metody produkcji papieru.
MŁYNY
Architektura Muzyka Zabytki Sztuka