Muzeum Przyrody i Techniki "Ekomuzeum" im. Jana Pazdura w Starachowicach (woj. świętokrzyskie) 2001 r.
Muzeum zajmuje obiekty należące do dawnej huty. W skład kompleksu wchodzą budynki dawnej maszynowni, piec z 1899 r. i wieża ciśnień. Warto przyjrzeć się jednej z najstarszych na świecie maszyn parowych o poziomym układzie tłoków. Oprócz tego można tu zobaczyć samochody marki Star, tropy dinozaurów oraz osadę starożytnego hutnictwa żelaza.
Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie (woj. małopolskie) 1998 r.
Muzeum zajmuje budynek dawnej zajezdni pierwszego wąskotorowego tramwaju elektrycznego. Można tu zobaczyć ok. 50 starych samochodów, zabytkowe tramwaje i dawne maszyny drukarskie. Warto poświęcić uwagę tramwajowi konnemu z 1882 r. Ważną część ekspozycji stanowią sale interaktywne poświęcone m. in. tematyce koła.
Muzeum Gazownictwa Warmii i Mazur w Górowie Iławeckim (woj. warmińsko-mazurskie) 1994 r.
Gazownia w Górowie powstawała w latach 1907 - 1908. Produkowany z węgla gaz służył do oświetlania ulic i budynków prywatnych. Obiekt działał do 1945 r. Rosjanie zniszczyli budynek i wywieźli niektóre maszyny. Gazownia działała w latach 1964 - 1992. Zachowały się budynki gazowni i zbiorniki na gaz. W muzeum zgromadzono przyrządy gazownicze: gazomierze, ciśnieniomierze, kuchenki i piecyki gazowe. Można tu także prześledzić proces produkcji gazu.
Muzeum Odlewnictwa Artystycznego w Gliwicach (woj. śląskie) 1991 r.
Muzeum ma siedzibę w dawnej maszynowni KWK "Gliwice" zaprojektowanej przez Emila i Georga Zillmanów. Można tu zobaczyć kolekcje odlewów z brązu i żeliwa. Wśród eksponatów są medale, lampy, biżuteria, talerze, patery, kałamarze, świeczniki i szkatułki. W obiekcie zgromadzono nagrobne, portretowe i sakralne rzeźby. To jedna z najnowocześniejszych multimedialnych wystaw na Śląsku.
Muzeum Kinematografii w Łodzi (woj. łódzkie) 1986 r.
Siedziba muzeum to pałac Karola Scheiblera z XIX w., wchodzący w skład zespołu fabryczno-pałacowego Księży Młyn. Zmagazynowano tu plakaty, elementy scenografii, filmy i urządzenia techniczne, m. in. zabytkowe projektory, kamery, rzutniki oraz aparaty i kamery fotograficzne, a także maszyny z czasów poprzedzających wynalezienie kina, takie jak latarnie magiczne i przyrządy optyczne. Warto wyróżnić XIX-wieczny fotoplastykon. To jedyne tego typu muzeum w Polsce.
Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku (woj. wielkopolskie) 1981 r.
Siedzibą muzeum jest dawna fabryka Adolfa Fiedlera, która powstawała w latach 1824 - 1826. Na ośmiu stałych ekspozycjach i jednej czasowej zgromadzono 12 tys. eksponatów. na szczególną uwagę zasługuje największa w Polsce kolekcja pianin i fortepianów. Ponadto można tu podziwiać wiele maszyn: m. in. drukarskich, hafciarskich, parowych, szwalniczych i koronkarskich. W zbiorach znajdują się także kolekcje koronek, haftów i tkanin oraz zabytkowych paramentów.
Muzeum Gazownictwa w Warszawie (woj. mazowieckie) 1977 r.
Muzeum ma siedzibę na terenie Gazowni Warszawskiej. Można tu zobaczyć urządzenia służące do wytwarzania gazu z węgla kamiennego. Zgromadzono tu gazomierze, odbiorniki gazowe, sprężarki do gazu i ssawy rotacyjne. Na szczególną uwagę zasługuje dziesięć maszyn parowych, które pracowały do 1970 r., kolekcja liczników gazowych z wyrobem z 1899 r. firmy Iulius Pintsch Berlin na czele oraz magiel gazowy i prasownica z lat 30 XX w.
Muzeum Techniki w Maleńcu (woj. świętokrzyskie) 1967 r.
Muzeum ma siedzibę w dawnej walcowni i gwoździarni. Zgromadzono tu ok. 500 eksponatów. Są wśród nich unikatowe w kraju zabytki: największe działające drewniane koło wodne, najdłuższy wał napędowy oraz najstarsza sprawna gwoździarka. Poza tym można zobaczyć narzędzia wytwarzane w przedsiębiorstwie (np. szufle) urządzenia i inne maszyny.
Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza w Bóbrce (woj. podkarpackie) 1961 r.
W 1854 r. z inicjatywy Ignacego Łukasiewicza, Tytusa Trzecieskiego i Karola Klobassy-Zrenckiego powstała działająca do dziś kopalnia ropy naftowej. Było to pierwsze tego typu przedsiębiorstwo na świecie. Istnieje tu ponad 60 szybów, wśród nich "Franek" i "Janina", które udostępniono zwiedzającym. Można tu zobaczyć ropę naftową wstanie naturalnym. W warsztacie mechanicznym z 1864 r. znajdują się maszyny służące do obróbki. Można tu także podziwiać kolekcję lamp naftowych i stare narzędzia kowalskie.
Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi (woj. łódzkie) 1960 r.
Muzeum mieści się w Białej Fabryce Greyera, wznoszonej w latach 1835 - 1937. W przedsiębiorstwie zamontowano pierwszą w Łodzi zmechanizowaną przędzalnię i tkalnię. W muzeum można poznać różne technologie wytwarzania tkanin oraz zobaczyć maszyny, narzędzia, tkaniny i ubrania. od 2009 r. w skład muzeum wchodzi Skansen Łódzkiej Architektury Drewnianej. To największe muzeum włókiennictwa w Europie.
Narodowe Muzeum Techniki w Warszawie (woj. mazowieckie) 1955 r.
Narodowe Muzeum Techniki zostało utworzone w dniu 1 czerwca 2017 r. Swoje korzenie wywodzi z Muzeum Techniki i Przemysłu NOT. Powstało na podstawie umowy „O utworzeniu i prowadzeniu jako wspólnej instytucji kultury przez Skarb Państwa, w imieniu którego występują: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Miasto Stołeczne Warszawa”. Zarządzeniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 sierpnia 2017 r. Narodowemu Muzeum Techniki w Warszawie został nadany status „Muzeum w organizacji”. Siedziba Muzeum mieści się w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie przy Placu Defilad 1. Obecnie Muzeum jest zamknięte dla zwiedzających, trwają prace remontowe i adaptacyjne. Z uwagi na te ograniczenia, działalność muzeum skupia się wokół zadań związanych z organizacją wystaw plenerowych i wydarzeń edukacyjnych. Część eksponatów można zwiedzać w Terenowym Oddziale Narodowego Muzeum Techniki, mieszczącego się w Zabytkowej Hucie Żelaza w Chlewiskach. Wśród eksponatów, które będzie można oglądać w Narodowym Muzeum Techniki, wiele jest okazów o bardzo dużej wartości naukowej, artystycznej i historycznej. Na uwagę zasługują np. aeroskop autorstwa Kazimierza Prószyńskiego (prototyp pierwszej na świecie kamery ręcznej), maszyny rachunkowe (wśród nich pochodząca z XIX wieku maszyna Izraela Abrahama Staffela oraz pierwsze polskie komputery – Analizator Równań Różniczkowych, AKAT-1, K-202, Odra 1305), pierwszy polski szybowiec (Lotnia Tańskiego), jedyny sprawny w kraju mechanizm maszyny szyfrującej Enigma z czasów II wojny światowej czy duża kolekcja polskich zabytkowych pojazdów.
Muzeum Zagłębia Staropolskiego w Sielpi Wielkiej (woj. świętokrzyskie) 1934 r.
Muzeum ulokowano w dawnym zespole walcowni i pudlingarni z I połowy XIX w. Mieszczący się tu zakład powstawał w latach 1821 - 1841. W czasie II wojny światowej okradziony przez Niemców. W latach 50' kompleks wyremontowano, a w 1962 r. ponownie udostępniono go zwiedzającym. Można tu zobaczyć urządzenia hutnicze i walcownicze. Do najcenniejszych eksponatów należą koło wodne oraz maszyny takie jak strugarki, tokarki, wiertarki i inne obrabiarki.
Żuraw w Gdańsku (woj. pomorskie) 1442-1444 r.
W średniowieczu Motława była główną arterią komunikacyjną Gdańska. Z tego powodu mieszkańcy musieli tak przygotować jej infrastrukturę, aby drożność rzeki była niezagrożona. Dlatego najpierw powstały kładki do bram wodnych, które wkrótce trzeba było rozbudować, by ruch w porcie mógł się bez przeszkód. Mosty przez wiele stuleci były zwodzone. Ponieważ zagrożenie najazdem od strony rzeki było bardzo wysokie, budowano mosty jednoklapowe lub w formie żurawi, obsługiwane od strony Głównego Miasta. Jednym z najciekawszych gdańskich mostów jest niewątpliwie Żuraw - symbol miasta - wchodzący w skład Bramy Szerokiej. Ten najstarszy zachowany dźwig portowy w Europie powstał w latach 1442 - 1444. Obok funkcji przeładunkowej odgrywał też rolę obronną - został wbudowany pomiędzy dwie murowane baszty , z którymi tworzył jedną z bram wodnych w systemie fortyfikacji Gdańska Zniszczony przez Rosjan, po zakończeniu II wojny światowej, został pieczołowicie odbudowany i przekazany Centralnemu Muzeum Morskiemu.
Mechanizm napędowy w Żurawiu skoncentrowany był na dwóch parach kół, które miały różną średnicę. Znajdowały się w nich drewniane belki, po których chodzili ludzie – robotnicy, dzięki czemu wprawiali całość w ruch. Urządzenie umożliwiało podniesienie ciężaru czterech ton do wysokości jedenastu metrów.
MASZYNY I URZĄDZENIA
Architektura Muzyka Zabytki Sztuka